دستورات لینوکس

 

adduser  adduser dsoneil

 

این دستور به صورت خودکار، یک کاربر جدید به سیستم اضافه می‌کند. در صورت نیاز به اعمال تغییرات، می‌توانید اسکریپت bash آنرا از آدرس /usr/sbin پیدا کنید.

 

alias   alias help=man

           alias long=ls –al       

دستور alias، امکان جانشینی نامی مستعار برای یک دستور، را می‌دهد. یک alias، می‌تواند شامل گزینه‌ها و سوئیچ‌های خط فرمان نیز باشد. این تعریف موقتی است، مگر اینکه فایل .login شما، شامل تعریف alias باشد.

apropos  apropos keyword

 

عناوین کلیه دستورهایی را که شامل کلمه کلیدی می‌باشند، نمایش می‌دهد.

at  at 1:23 lp home/index.html

 

     at 1:50 echo “lp Job Done”

 

     at –l

 

    at -d 5555

 

دستور at، دستورات تعیین‌شده‌ای را در یک زمان مشخص اجرا می‌کند؛ مثلاً انجام عملیات چاپ در ساعت 1:23.

از دستور echo برای فرستادن پیغامی در 1:50، مبنی بر اینکه عملیات چاپ انجام گرفت، استفاده شده است.

فهرست همه کارهای زمانبندی شده را برمی‌گرداند؛ نام مستعاری است برای دستور atq

انجام کار شماره 5555 را لغو می‌کند؛ نام مستعاری برای دستور atrm

batch     Example:

فاصله (جای خالی) موقت

cat      cat /etc/filename

          cat file.a > file.b

          cat file.a >> file.b

محتویات فایل مورد نظر را، روی صفحه نمایش، چاپ می‌کند.

محتویات فایل file.a را به file.b منتقل می‌کند.

محتویات فایل file.a را به انتهای file.b اضافه می‌کند.

cd     cd /home/dsoneil

         cd ~username

 

شاخه جاری را به شاخه تعیین شده، تغییر می‌دهد.

این دستور، شما را به شاخه خانگی کاربر مورد نظر می‌برد.

chfn        chfn dsoneil

 

امکان تغییر اطلاعات finger، برای کاربر مورد نظر، را به شما می‌دهد. مثلاً می‌توانید dsoneil را به Darcy S.O’Neil تغییر دهید.

chmod    chmod 666 filename

              chmod 777 filename

              chmod a=rwx file

امکان خواندن-نوشتن، در یک فایل، را به همه می‌دهد.

امکان خواندن-نوشتن-اجرا، در یک فایل، را به همه می‌دهد.

امکان خواندن-نوشتن-اجرا، در یک فایل را به همه کاربران می‌دهد.

chown  chown dso /home/html

           chown dso /home/file.a

مالکیت شاخه تعیین شده را به dso، تغییر می‌دهد.

مالکیت فایل تعیین شده را به dso، تغییر می‌دهد.

clear      clear

 

صفحه نمایش شما را پاک خواهد نمود.

cmp       cmp -s file.a file.b

 

دو فایل، از هرگونه‌ای، را با یکدیگر مقایسه می‌کند. اگر یکسان باشند، گزینه –s چیزی، در خروجی، برنمی‌گرداند.

cp           cp file.a file.b

 

نسخه المثنی file.a را با نام جدید file.b ایجاد خواهد کرد.

cpio ls /home | cpio -o > /root

        cpio -it < /root > bk.indx

 

 

 

فایلهای شاخه /home را در شاخه /root کپی می‌نماید.

همه فایلها را در شاخه /root کپی کرده، یک فایل شاخص به نام bk.indx ایجاد می‌نماید.

 du      du -k /home/html

 

           du -k /home/html/file.a

اطلاعات مختصری از فضای استفاده شده دیسک، برحسب kb، با توجه به مسیر تعیین شده می‌دهد.

اطلاعات مختصری از فضای استفاده شده دیسک را، توسط یک فایل مشخص، می‌دهد.

df        df -h

 

اندازه کلی، فضای استفاده شده و فضای باقیمانده را، در همه فایل سیستمهای نصب شده (mounted)، نشان می‌دهد.

fdformat

فرمت سطح پایینی برای فلاپی‌ها

file          file file.a

              file -z file.a.tar

              file -L file.a

این دستور، نوع فایل file.a را تست کرده و آنرا نشان می‌دهد.

در یک فایل فشرده شده، به دنبال تعیین نوع فایلهای آن خواهد بود.

پیوندهای سمبلیک را به تبعیت از نوع فایل تعیین شده، تغییر می‌دهد.

find   find /path -name passwd

 

رشته‌ای خاص (passwd) را، با شروع از شاخه تعیین شده (/path)، مکان‌یابی می‌کند. همه فایلها یا شاخه‌های شامل این رشته، روی صفحه نمایش، چاپ خواهند شد.

finger      finger

 

کلیه کاربران فعلی که به سیستم یونیکس وارد شده‌اند، را نمایش می‌دهد.

free         free -t -o

 

تصویری لحظه‌ای از میزان حافظه استفاده شده سیستم را نشان می‌دهد.

fsck         fsck /hda

 

چک کردن فایل سیستم و تعمیر آن

Git

 

یک مشاهده‌گر سیستم فایل است.

grep cat /etc/passwd | grep dso

 

     grep -i “Sample” home/dsoneil

این فایل جستجوهایی انجام داده و خروجی دستور را به الگوی تعیین شده محدود می‌کند. در این حالت همه نمونه‌های dso از فایل /etc/passwd نمایش داده می‌شوند.

گزینه –i، جستجو را مستقل از کوچکی و بزرگی حروف انجام می‌دهد. (sample یا SAMPLE)

groupadd

یک گروه جدید به سیستم اضافه می‌کند.

groups groups

 

گروه‌هایی را که شما در آن هستید، نشان می‌دهد.

gzip          gzip file.a

               gzip -d file.a.gz

               tar -zxvf file.a.tar.qz

file.a را فشرده ساخته و به آن پسوند file.a.gz می‌دهد.

این دستور، فایل file.a.gz را از حالت فشرده خارج خواهد ساخت.

گزینه z، امکان استخراج فایل tar را می‌دهد.

hostname

 

Hostname را تنظیم کرده یا برمی‌گرداند. به طور معمول، این گزینه در فایل /etc/HOSTNAME ذخیره شده است.

insmod

 

توسط کاربر ریشه به کار گرفته می‌شود و برای نصب درایورهای دستگاه ماژولار استفاده می‌شود.

installpkg installpkg -r packagename.tgz

 

این دستور، یک بسته Slackware را، با نامی که شما تعیین می‌کنید، نصب می‌کند. (گزینه –r)

removepkg removepkg -copy packagename

 

بسته مورد نظر را پاک خواهد نمود، اما قبل عملیات حذف، یک نسخه از آن در شاخه /tmp، کپی می‌‌شود.

rpm2targz rpm2targz filename.rpm

 

یک فایل RPM را به یک بسته Slackware .tgz، تبدیل خواهد کرد.

upgradepkg upgradepkg packagename.tgz

 

بسته Slackware را به روز نموده و هرگونه فایل بدون استفاده یا قدیمی را پاک خواهد کرد.

kernelcfg

 

واسط گرافیکی کاربری برای حذف/اضافه پیمانه‌ها (مانند root در ترمینال X)

kill                kill 2587

                   kill -9 2587

طبق شماره شناسایی پردازه، به پردازه تعیین شده، خاتمه می‌دهد.

گزینه -9 خاتمه پردازه را حتمی می‌کند.

last              last -300

                  last -5 username

 

نام کاربری،موقعیت، زمان ورود به سیستم و خروج از آن را، در x مورد آخر، در صفحه نمایش، نشان می‌دهد. نام کاربری، آخرین x باری که شخص از سیستم استفاده کرده، را انتخاب خواهد نمود. دستور last، قابل ردیابی و تعقیب-کردنی نیست.

less           less /html/index.html

 

اطلاعات یک صفحه را یکباره نمایش می‌دهد، شما می‌توانید در صفحات به جلو و عقب نیز بروید.

ln       ln -s /usr/dso ./home/html

 

یک پیوند نیم‌بند (soft) از اولین شاخه به دومین شاخه ایجاد می‌کند. وقتی کاربری به شاخه ./home/html می‌رود، در واقع به شاخه /usr/dso هدایت شده است.

lpr     lpr /home/html/index.html

 

فایل index.html را چهت چاپ، به پرینتر می‌فرستد.

lprm         lprm 12

 

کار شماره 12 پرینت را از صف پرینتر خارج ساخته و آنرا لغو می‌کند.

lpq lpq

 

محتویات صف پرینت را نشان خواهد داد.

ls ls -al

 

ls -F

 

کلیه اطلاعات تمامی فایلها را در شاخه جاری، نشان می‌دهد. دسترسیها، مالکیتها، زمان تغییرات، اندازه فایل، و نام آنها را نیز نشان می‌دهد.

برای نشان‌گذاری به کار می‌رود: شاخه‌ها با یک /، فایلهای اجرایی با یک *، و پیوندهای سمبلیک با w/@

lsmod

 

توسط کاربر ریشه، برای نمایش ماژولهای کرنل- که اخیراً بارگذاری شده‌اند- استفاده می‌شود.

make        make mrproper                              make xconfig

  

                make dep

                make clean

                make bzImage

                make lnx

                make install

 

موارد اضافی و بدون کاربرد را که بعد از اتمام کار تیم تولید به جا مانده، به صورت تصادفی پاک می‌کند.

یک سری سؤالهایی در مورد سیستم شما و نیازمندیهای درایوها می‌پرسد.

این دستور از وابستگیها استفاده خواهد نمود.

هر فایل غیر ضروری که به جا مانده باشد را پاک‌سازی خواهد نمود.

 

فرایند کامپایل کرنل جدیدتان را آغاز خواهد نمود.

در این دستور، تعیین می‌کنیم که کد منبع، تحت یک سیستم لینوکس کامپایل خواهد شد.

پس از دستور make، این دستور، کدهای باینری را در شاخه‌های خود، کامپایل می‌کند. برای ایجاد یک log از برنامه‌های نصب‌شده به این شکل عمل کنید: make install > /root/install_logs/program-1.0

 

man        man vi

 

صفحه راهنمای موضوع تعیین شده (vi) را، روی صفحه نمایش نشان می‌دهد. از کلید Space برای پایین آمدن در صفحات، از کلید b برای برگشتن به صفحات قبل، و از کلید q برای خروج استفاده می‌شود.

mkdir      mkdir pascal

 

یک شاخه جدید به نام pascal، در شاخه جاری، ایجاد می‌کند.

mkfs   mkfs -t msdos -c -v /dos-drive

 

پارتیشنی را فرمت کرده و یک فایل سیستم جدید روی آن می‌سازد. –t نوع فایل سیستم را مشخص نموده، -v خروجی مشروح و مفصلی فراهم آورده و –c بلوکهای مشکل‌دار را چک می‌کند.

more    more /home/html/index.htm

 

فایل داده شده را صفحه‌بندی می‌کند، بنابراین می‌توان خط به خط، با کلید Enter، یا صفحه به صفحه با کلید Space، آنرا خواند. از کلید b برای به عقب برگشتن و از کلید q نیز برای خروج استفاده می‌شود.

mount mount -t msdos /dev/hda5 /dos

      mount -t iso9660/dev/sr0 /cd

      mount -t msdos /dev/fd0 /mnt

      mount -a /etc/fstab

پارتیشن msdos موجود روی دیسک سخت را (hd5) در شاخه /dos نصب می‌کند. (mount)

CD-ROM را زیر شاخه /cd نصب می‌کند.

فلاپی درایو را با سیستم فایل msdos، در شاخه /mnt نصب می‌نماید.

کلیه فایل-سیستمهای واقع در فایل /etc/fstab را نصب می‌کند.

mv          mv ./home/file ./dso/file

 

فایلهایی تعیین شده را به شاخه دیگری منتقل می‌کند.

nice        nice -5 sort one.a > two.b

 

این دستور، اولویت یک پردازه را قبل از شروع آن، تنظیم می‌کند. شماره بالاتر، اولویت پایین‌تر را نشان می‌دهد. همه پردازه‌ها از 10 شروع می‌شوند.

nohup        Check page 369

 

امکان ادامه اجرای یک پردازه را، بعد از خروج شما از سیستم، می‌دهد.

passwd       passwd

 

برنامه رمز عبور را شروع می‌کند، بنابراین کاربر می‌تواند رمز عبور خود را تغییر دهد.

ps            ps

   

               ps -ef | grep dsoneil

 

فهرست کلیه پردازه‌های در حال اجرا، به همراه شماره پردازه و وضعیت آن، را برمی‌گرداند.

این دستور، تمامی پردازه‌های کاربری به نام dsoneil را در خروجی نشان می‌دهد.

pstree         pstree -p

 

فهرستی از پردازه‌های در حال اجرای سیستم را، در یک ساختار درختی، برمی‌گرداند.

pwd           pwd

 

شاخه کاری فعلی را در خروجی نشان می‌دهد.

quota         quota

 

فهرستی از سهمیه کاربر هم برای ada (/home/ada/a#/username ) و هم برای ameila (/var/spool/mail/username) برمی‌گرداند، که نشان‌دهنده تعداد بلوکهای استفاده شده و سهمیه کاربر می‌باشد.

renice         renice -5 12345

 

اولویت اجرای پردازه 12345 را تنظیم می‌کند. (5 سطح پایین‌تر از اولویت فعلی)

rm              rm file.a

                 rm -i file.a

 

                 rm -r /home/dso

این دستور، فایل داده‌شده را پاک خواهد کرد.

عملکرد این دستور مشابه دستور فوق می‌باشد، با این تفاوت که قبل از انجام عملیات حذف، اعلانی جهت تأیید ادامه عملیات می‌دهد.

این دستور، شاخه تعیین شده را به همراه فایلهای داخل آن، پاک می‌کند.

rmdir           rmdir pascal

 

                  rmdir -r pascal

 

این دستور،  شاخه خالی pascal را حذف خواهد نمود. اگر شاخه خالی نباشد، با پیغام خطایی مواجه خواهید شد.

شاخه pascal به همراه تمامی فایلهای داخل آن، با این دستور، پاک می‌شوند.

rpm      rpm -i file.2.0-i386.rpm

           rpm -U file.2.0-i386.rpm

           rpm -i –force file.rpm

           rpm -e file.2.0-i386.rpm

           rpm -i –nodeps file.rpm

           rpm -qa

    

            rpm -qa | grep gtk

 

            rpm -qi file.2.0-i386.rpm

            rpm –rebuild file.2.0.rpm

 

این دستور، یک فایل RPM را باز می‌کند و ابتدایی‌‌ترین روش نصب می‌باشد.

این دستور بسته به روزشده‌ RPM قبلی را نصب می‌کند.

گزینه –force، بسته را مجبور به نصب مجدد می‌کند.

این دستور، بسته RPM را حذف خواهد نمود.

این دستور از گزینه "بدون وابستگی" استفاده می‌کند.

این دستور، در صفحه نمایش، لیستی از کلیه بسته‌های نصب شده را برمی‌گرداند. (q مخفف query است)

این دستور، کلیه بسته‌هایی را که در نام فایل آنها gtk وجود دارد، در خروجی نشان می‌دهد.

این دستور- در مورد بسته‌ای که قرار است نصب شود- اطلاعاتی می‌دهد.

اگر بسته‌ای در حین فرایند نصب دیگر بسته‌ها و برنامه‌ها خراب شده باشد، با این دستور، می‌توانید آنرا بازسازی نمایید.

su            su username

 

این دستور، امکان دسترسی به امتیازات کاربران بالاتر را می‌دهد. برای خروج و برگشتن به حالت اولیه، باید تایپ کنید: exit

shutdown  shutdown -t 10.00

 

          shutdown -r -t 20.00

          shutdown -t +10 good day

 

          shutdown -f

 

این دستور به کلیه کاربرانی که در حال حاضر در سیستم هستند، اعلان می‌کند که سیستم در ساعت 10 قبل از ظهر خاموش خواهد شد.

این دستور سیستم را در ساعت 8 بعد از ظهر، دوباره راه‌اندازی می‌کند.

این دستور، سیستم را پس از 10 دقیقه، با پیغام "روز خوبی داشته باشی" خاموش می‌کند.

گزینه –f باعث می‌شود که لینوکس عمل راه‌اندازی مجدد را با سرعت بیشتری انجام دهد.

tar        tar -cf /user/dso /home

            tar cvf /backup.tar /dso

            tar -xvf file.a.tar

            tar -tvf file.a.tar | more

 

            tar -zxvf file.a.tgz

 

شاخه  /home را در شاخه /user/dso کپی می‌کند.

یک آرشیو tar از کلیه اطلاعات شاخه /dso ایجاد خواهد کرد.

آرشیو tar را باز (استخراج) خواهد نمود.

این دستور به شما این امکان را می‌دهد که چک کنید آیا آرشیو tar با یک دایرکتوری شروع شود یا خیر؟

فایلها را از حالت فشرده خارج نموده، استخراج می‌کند. عملکرد این دستور، عکس gzip می‌باشد.

 

top M for memory usage information

      P for CPU information

 

این برنامه، اطلاعات زیادی از آنچه که در سیستم شما می‌گذرد، نشان می‌دهد. برای خروج کافی است q را تایپ کنید.

touch            touch file.a

 

یک فایل خالی با نام file.a در شاخه جاری ایجاد می‌کند.

uname           uname -a

 

کرنل لینوکس مورد استفاده روی سیستم شما را در خروجی نشان خواهد داد.

w                   w

 

لیست تمام کاربرانی را که در حال حاضر- به سیستم یونیکس وارد شده‌اند- برمی‌گرداند. اطلاعاتی همچون نام کاربری، زمان ورود به سیستم، زمان بیکاری و عملیات جاری را نیز در خروجی، نمایش می‌‌دهد.

which             which -a filename

 

این دستور، تمام شاخه‌های مسیر جاری را جستجو کرده و تمام فایلهای با نام filename را برمی‌گرداند.

who                who

 

نام کلیه کاربرانی را- که در حال حاضر در سیستم هستند- شماره درگاه (port) و همچنین زمان ورود آنها به سیستم را برمی‌گرداند.

whoami          whoami

 

به کاربران، نام کاربری خودشان را اعلان می‌کند.

 

 

 

 

 

 

?    BY : Mohammad Ansari

* Mail : MA623@yahoo.com